CT Skener

Šta je CT skener?

CT skener (CT, kompjuterizovana tomografija) je medicinski uređaj za snimanje koji koristi rendgenske zrake i kompjutersku tehnologiju za stvaranje detaljnih slika unutrašnjosti ljudskog tela. CT skeneri se koriste za dijagnostikovanje različitih bolesti i stanja  jer mogu da otkriju i prikažu male promene na telu koje se ne mogu videti na redovnim rendgenskim snimcima.

CT skener radi tako što rotira rendgensku cev oko pacijenta, koja emituje usmerene rendgenske zrake kroz telo. Detektori na drugoj strani tela zatim mere koliko je rendgenskih zraka prošlo kroz tkivo. Računar zatim koristi ove podatke za kreiranje 2D ili 3D slika unutrašnjosti tela. Dobijene slike prikazuju detaljne poprečne preseke tela, uključujući organe, kosti i meka tkiva, pružajući dragocene dijagnostičke informacije zdravstvenim radnicima.

Koja stanja mogu biti dijagnostikovana pregledom CT skenera?

CT skeneri su veoma značajni u dijagnostici različitih medicinskih stanja i bolesti jer mogu proizvesti detaljne slike unutrašnjih struktura tela. CT skeneri se koriste u dijagnostici: 

Procena zdravlja srca i krvnih sudova

CT skener srca za detaljan pregled srčanih struktura. CT Kalcijum skor se koristi za procjenu prisutnosti i količine kalcifikacija u koronarnim arterijama.

Procena koronarne arterijske bolesti

CT koronografija se koristi za dijagnostikovanje, praćenje i planiranje hirurškog zahvata kod pacijenata sa koronarnom bolesti srca kao i za procenu rizika za srčani udar. Za detaljniju procenu hemodinamskog sniženja na koronarnim arterijama koristi se MDCT FFR – frakciona rezerva protoka.

Procena stanja aorte

CT aorte se koristi za procenu aneurizme, disekcije, kongenitalnih anomalija aorte

Detaljan pregled krvnih sudova

CT angiografija se koristi za ispitivanje krvnih sudova mozga, vrata, grudnog koša, abdomena, karlice, nogu i ruku

Kod akutnog bola u grudima

TRO CT angiografija (Triple Rule out) pomaže da se isljuče životno opasni uzroci.

Dijagnostikovanje i praćenje bolesti pluća

CT pluća može otkriti bolesti pluća kao što su upala pluća, emfizem i rak pluća. 

Dijagnostikovanje povreda

CT skeniranje se obično koristi za dijagnozu i procenu povreda i preloma, a zavisno od lokalizacije povrede, može se raditi

• CT skener glave
• CT skener grudnog koša
• CT abdomena i karlice
• Skener kičmenog stuba
• CT zglobova

Ovo uključuje procenu težine preloma kostiju, identifikaciju unutrašnjeg krvarenja i procenu oštećenja organa.

Dijagnostikovanje degenerativnih bolesti

• CT glave kod Alchajmerove bolesti
• CT kičmenog stuba kod diskusa hernije
• Spinalne stenoze
• CT zglobova kod osteoartritisa

Procena cerebrovaskularnih oboljenja

CT glave se koristi za dijagnostiku i praćenje moždanog udara ili intrakranijalnih krvarenja

Dijagnostikovanje i praćenje zapaljenskih stanja

• CT glave za procenu meningitisa i encefalitisa
• CT zglobova kod reumatoidnog artritisa
• CT kičmenog stuba kod osteomijelitisa

Procena stanja organa u abdomenu

CT abdomena i male karlice  omogućuje detaljan pregled jetre, pankreasa, bubrega, slezine i creva

Procena stanja urinarnog trakta

CT urografija se koristi za dijagnozu kamena, zapaljenskih stanja, anomalija  i neoplazmi urinarnog trakta

Otkrivanje raka

CT skeniranje se često koristi za otkrivanje tumora i kancerogenih izraslina u različitim delovima tela, uključujući pluća, jetru i pankreas.

Pre planirane operacije

CT skeniranje se vrši pre operacije, da bi se utvrdio opseg operacije i postoperativni tok

CT skeneri igraju ključnu ulogu u dijagnostici različitih zdravstvenih stanja i bolesti, omogućavajući zdravstvenim radnicima da donesu informisane odluke o najboljem toku lečenja za svoje pacijente.

Šta je CT snimanje sa kontrastom?

CT skener sa kontrastom je dijagnostička tehnika za snimanje  gde se  koriste rendgenski zraci i kontrastno sredstvo za proizvodnju detaljnih slika unutrašnjosti tela. Kontrastno sredstvo, sadrži hemijski element,najčešće jod se ubrizgava u venu u ruci ili nozi, sem toga mogu se koristiti  oralni i rektalni kontrastni agenti. 

Šta je kontrast?

Kontrast poboljšava kvalitet slike u CT skeniranju tako što je lakše razlikovati različita tkiva i struktura unutar tela. Kontrasno sredstvo sadrži hemijski element koji apsorbuje rendgenski zrake lakše od okolnih tkiva što rezultira proizvodnjom slike sa većim kontrastom. Kontrastno sredstvo putuje kroz krvotok i kada dostigne to područje koje se skenira, nakuplja se u određenim tkivima ili organima, čineći ih vidljivijim na rezultirajućim slikama. Upotreba sredstava za kontrast može pomoći u prepoznavanju i dijagnosticijskim medicinskim uslovima koji možda nisu vidljivi u CT skeniranju koji nije kontrast.

CT skeneri koji mogu koristiti kontrast su:

• CT angiografija koja se koristi za vizualizaciju krvnih sudova u celom telu,
• CT urografija koja se koristi za vizualizaciju mokraćnog trakta.
• CT plućna angiografija koji se koristi za vizualizaciju plućne arterije.

Ovo je samo nekoliko primera mnogih vrsta CT skeniranja sa kontrastom koji su dostupni, svaki prilagođen specifičnim potrebama pacijenta i stanja se procenjuje.

Kako da se pripremim za CT skener?

Priprema za CT skeniranje  može  varirati u zavisnosti od oblasti tela koja se skenira i vrste skeniranja koja se izvodi. Lista koraka koja treba slediti pre CT skeniranja: 

• Obavestite svog lekara o svim alergijama, zdravstvenim stanjima ili lekovima koje uzimate, posebno onima koji mogu uticati na bubrege ili funkciju štitne žlezde.
• Pridržavajte se svih uputstava vašeg lekara u vezi posta, upotrebe lekova ili druagih preparata. Na primer, od vas će se možda tražiti da izbegavate da jedete ili pijete određeni period pre skeniranja ili da prestanete da uzimate određene lekove koji mogu da utiču na rezultate. 
• Nosite udobnu odeću: Nosite udobnu, široku odeću bez ikakvih metalnih predmeta, kao što su kaiševi ili nakit. 
• Uklonite metalne predmete: Uklonite sve metalne predmete, kao što su proteze, slušni aparati ili pirsing, koji mogu da ometaju skeniranje. 

Da li postoje ograničenja ili zahtevi vezani za CT skeniranje?

Kontrastni agensi mogu biti biti kontraindikovani za pacijente sa oboljenjem bubrega ili alergijama na jod ili kontrastna sredstva. Neka CT snimanja, posebno abdomena ili karlice, mogu zahtevati gladovanje nekoliko sati pre skeniranja, kako bi se obezbedila jasna slika područja koje se skenira. Neki lekovi, kao što su antikoagulansi ili insulin, možda će morati da se prilagode ili prekinu pre skeniranja, kako bi se smanjio rizik od komplikacija.

Neki pacijenti mogu doživeti klaustrofobiju ili anksioznost tokom skeniranja, posebno ako uključuje ulazak u uski ili zatvoreni prostor. Treba imati na umu da su pedijatrijski pacijenti osetljiviji na efekte zračenja kao i da se CT skener ne preporučuje trudnicama, posebno tokom prvog tromesečja.

Međutim, u nekim slučajevima, koristi od skeniranja mogu biti veće od rizika, a zdravstveni radnik će doneti odluku od slučaja do slučaja. Nekim pacijentima može biti potrebna posebna priprema ili alternativni dijagnostički testovi.

Prateći ove opšte savete, možete pomoći da osigurate da je vaš CT skeniranje bezbedan, tačan i efikasan u dijagnostici bilo kojeg potencijalnog zdravstvenog stanja.

Koliko traje snimanje CT skenerom?

Trajanje CT snimanja zavisi od vrste snimanja koje se obavlja. Opšte CT snimanje, bez kontrasta, obično traje oko 10-15 minuta.  Međutim, neki postupci CT skeniranja mogu trajati i duže, npr. CT angiografija srca može trajati i do 30-40 minuta.

Ako je potrebno primeniti kontrastno sredstvo tokom snimanja, proces može trajati duže, obično oko 30-60 minuta, jer će pacijentu biti dato kontrastno sredstvo intravenozno pre samog snimanja.

Trajanje može da varira i u zavisnosti od nekoliko faktora koji mogu uticati na dužinu testa: područje koje se skenira, složenost skeniranja, stanja pacijenta, saradnja pacijenta i razni tehnički problema.

Pregled tipičnog procesa CT skeniranja: 

1. Pozicioniranje: Leći ćete na ravan sto koji klizi u mašinu za CT skeniranje
2. Skeniranje: CT skener će se rotirati oko vašeg tela, snimajući više rendgenskih snimaka iz različitih uglova. Možda ćete čuti zujanje ili škljocanje  tokom skeniranja, ali nećete osećati nikakav bol.
3. Injekcija kontrasta (ako je potrebno) će se ubrizgati u venu vaše ruke ili šake tokom skeniranja. 
4. Završetak: Kada se skeniranje završi, izvući ćete se iz mašine, a zdravstveni radnik će ukloniti sve intravenske linije ili pomagala za pozicioniranje. 
5. Praćenje: Zdravstveni radnik će pregledati slike i dati dijagnozu ili preporučiti dalje testiranje ili lečenje ako je potrebno. 

Važno je da se pridržavate svih uputstava ili priprema koje pruža zdravstveni radnik kako biste bili sigurni da je skeniranje bezbedno i efikasno, kao i da biste preneli sve zabrinutosti ili neprijatnosti koje možete da osetite tokom skeniranja.

Neki od pregleda multislajsnim CT skenerom koje obavljamo u Puls Go cetru za hitna stanja su:

• CT skener glave
• CT skener kičme
• CT skeniranje grudnog koša
• Pregled CT skenerom kukova
• CT skener abdomena
• CT skener male karlice
• CT skener mekih tkiva
• Pregled CT skenerom natkolenice
• CT skener ramena
• Pregled CT skenerom nadlaktice
• CT skeniranje stopala
• CT skeniranje orbita
• CT skener zglobova
• Pregled CT skenerom potkolenice
• CT skeniranje sinusa

Šta snimanje CT skenerom pokazuje?

Snimak sa CT skeniranja pokazuje seriju rendgenskih snimaka koje obrađuje računar kako bi se stvorile detaljne slike poprečnog preseka unutrašnjosti tela. Slike se obično prikazuju na kompjuterskom monitoru ili štampaju na filmu radi dalje analize od strane zdravstvenog radnika. CT skeniranje može pomoći u dijagnostikovanju različitih medicinskih stanja i može pokazati: unutrašnju strukturu kostiju, tumore, oštećenje mekih tkiva, probleme sa krvnim sudovima, infekcije, trauma, probleme sa organima i druge abnormalnosti..

Vrste slika koje  CT skener može pružiti su:

• aksijalne slike (mogu prikazati detalje unutrašnjih struktura kao što su organi, kosti ili meka tkiva),
• sagitalne slike (pružajući pogled na unutrašnje strukture  tela u vertikalnoj ravni),
• koronalne slike (pogled na unutrašnje strukture tela u horizontalnoj ravni),
• trodimenzionalne slike (kombinovanjem više prethodnih slika da bi se stvorio 3D prikaz unutrašnjih struktura tela, što može biti od pomoći za planiranje ili vizuelizaciju hirurške intervencije
• funkcionalne slike (informacije o funkciji ili aktivnosti određenih unutrašnjih struktura, kao što su protok krvi, perfuzija ili metabolizam) 

CT (kompjuterska tomografija) skeniranje može da vizuelizuje širok spektar telesnih struktura i stanja. CT može da pruži slike:

• Srca, pluća i krvnih sudova koji se mogu koristiti za dijagnozu i praćenje koronarne bolesti srca, infarkta miokarda, začepljenja krvnih sudova.
• Kostiju i zglobova  i kičme koje se mogu koristiti za dijagnozu preloma, artritisa ,tumora kostiju ili bolesti zglobova, hernija diskova ilistenoza kičme
•  Mekih tkiva kao što su mišići, organi i krvni sudovi, koji se mogu koristiti za dijagnozu stanja kao što su rak, infekcije ili upale. 
• Mozga, što će pomoći u dijagnostici i praćenju stanja kao što su moždani udari, krvarenje u mozgu ili tumori mozga. 
• Pluća da bi se dijagnostikovala stanja kao što su plućna embolija, pneumonija ili rak pluća. 
• Abdominalnih i karličnih organa kao što su jetra, slezina, pankreas ili bubrezi,  materica, jajnici ili próstata koji se mogu koristiti za dijagnostikovanje stanja kao što su tumori, infekcije ili ciste. 
• Krvnih sudova u celom telu, koje se mogu koristiti za dijagnostikovanje stanja kao što su aneurizme, krvni ugrušci ili arterijske blokade. 

Mogu li se podvrgnuti CT skeneru ako sam trudna?

CT skeniranje se ne preporučuje tokom trudnoće, posebno u prvom trimestru. Korišćenje CT skenera u trudnoći može izložiti fetus rendgenskim zracima, koji se smatraju potencijalno štetnim za razvoj fetusa. Rendgensko zračenje može izazvati oštećenje ćelija i izazvati mutacije u genima fetusa, što može dovesti do povećanog rizika od raznih abnormalnosti, poput raka i drugih zdravstvenih problema.

Međutim, u određenim slučajevima, kada postoji hitna potreba za snimanjem, lekar može proceniti da su potencijalne koristi od CT skeniranja veće od potencijalnih rizika i preporučiti snimanje.

Ako je CT skeniranje neophodno, postoji nekoliko mera opreza koje se mogu preduzeti da se smanji rizik po fetus, kao što su upotreba minimalne doze zračenja i upotreba zaštitne opreme za trudnice, poput olovnih ogrtača. 

Koja je alternativna opcija za trudnice?

Jedna od najčešćih alternativa CT skeneru za stvaranje detaljne slike unutrašnjih organa i struktura tela je ultrazvuk gde se koriste zvučni talasi, a druga je magnetna rezonanca (MRI) koja koristi magnetno polje i radio talase. Obe metoda su bezbolne i neinvazivne, a ne uključuje upotrebu rendgenskih zraka, što je čini sigurnom za trudnice.

Razgovor sa zdravstvenim radnikom o zabrinutostima koje imate vezane za CT skener tokom trudnoće veoma je važan. Vaš zdravstveni radnik će proceniti vaše zdravstveno stanje, trudnoću i informisaće vas o rizicima i koristima CT skenera, kao i o drugim alternativnim dijagnostičkim metodama koje su dostupne za trudnice. Ako lekar proceni da je CT skeniranje neophodno, pružiće vam informacije o tome kako se možete zaštititi i smanjiti rizike za vašu bebu.

Da li je CT skener opasan?

CT skeneri se smatraju sigurnim i efikasnim dijagnostičkim alatom, ali kao i kod svakog medicinskog testa, važno je da pažljivo razmotrite rizike i koristi, i da se posavetujete sa svojim lekarom. Važno je da se pridržavate svih uputstava koja su vam data pre, tokom i nakon CT skeniranja kako biste osigurali najbolje moguće rezultate i minimalizirali rizike.

CT skeniranje je opšte smatrano sigurnim dijagnostičkim testom ali kao i kod svakog teksta postoje potencijalni rizici i nuspojave koje treba uzeti u obzir.

• Izloženost zračenju. CT skener koristi rendgenske zrake, koje mogu povećati rizik od kancerogenih promena u ćelijama. Međutim, doza zračenja koja se koristi tokom CT skeniranja je obično mala, a zdravstveni radnici se trude da smanje izloženost pacijenta na minimalnu moguću meru.
• Alergijske reakcije na kontrastna sredstva. Važno je obavestiti svog lekara ako imate istoriju alergija ili preosetljivosti na lekove ili kontrastna sredstva.
• Klaustrofobija, odnosno strah od zatvorenih prostora, pacijenti mogu osećati nelagodnost tokom CT skeniranja.

Neki od načina da se osigura sigurnost CT skeniranja uključuju:

Upotreba minimalne doze zračenja

Zdravstveni radnici se trude da smanje dozu zračenja koja se koristi tokom CT skeniranja na najmanju moguću meru.

Upotreba zaštitne opreme

Kada se koristi kontrastno sredstvo, pacijentima se obično daje zaštitna oprema kao što je olovnih ogrtač, kako bi se smanjila izloženost zračenju.

Praćenje pacijenata

Zdravstveni radnici prate pacijente tokom CT skeniranja kako bi se osiguralo da se ne pojave nuspojave ili neželjeni efekti. Ako se primeti bilo koja neželjena reakcija, lekar će brzo delovati kako bi sprečio dalje probleme.

Korišćenje kontrastnog sredstva

Kontrastno sredstvo može poboljšati kvalitet slike, ali se koristi samo kada je to potrebno. Lekari će proceniti koristi i rizike od kontrasta pre nego što odluče da ga koriste, posebno ako pacijent ima istoriju alergija na lekove ili kontrastne materijale.

Koja su uobičajena stanja koja se mogu otkriti CT skenerom?

CT skener može otkriti razne uslove i patologije u telu, uključujući:

• kancer u različitim delovima tela,
• krvne ugruške,
• oštećenje kostiju i zglobova,
• probleme sa srcem i unutrašnjim organima,
• infekcije,
• upale i
• razne druge abnormalnosti.

CT skener je vrlo koristan dijagnostički alat koji može pomoći u otkrivanju i praćenju stanja koja se dijagnostikuju. Na primer, kada se otkrije tumor, CT skener se može koristiti za određivanje veličine i mesta tumora, kao i za praćenje rasta ili promena tokom vremena. CT skener se takođe može koristiti za praćenje efekata tretmana na tumor, što može pomoći u proceni uspeha terapije.

Takođe, CT skener može pomoći u otkrivanju i praćenju drugih stanja, kao što su upale i infekcije. Na primer, ako se sumnja na upalu pluća, CT skener može pomoći u potvrđivanju dijagnoze, kao i u praćenju napretka lečenja i eventualnog oporavka. U slučaju oštećenja kostiju, CT skener može pomoći u otkrivanju fraktura i drugih problema sa kostima, kao i u praćenju njihovog zarastanja tokom vremena.

CT skener pomaže u dijagnostikovanju i praćenju raznih stanja i patologija u telu, što omogućava lekarima da pruže tačniju i efikasniju dijagnostiku i tretman.

Kada bi trebalo pozvati svog lekara nakon CT skeniranja?

Znakovi i simptomi koji zahtevaju pažnju nakon CT skeniranja uključuju:

1. Alergijske reakcije na kontrastno sredstvo poput osipa, svraba, oticanja ili teškoća sa disanjem.
2. Mučnina i povraćanje
3. Glavobolja
4. Bol ili otok na mestu uboda igle
5. Zabrinutost u vezi sa rezultatima skeniranja ili zbog same procedure.

Ako primetite bilo koji od ovih simptoma nakon pregleda CT skenirom, obavestite svog zdravstvenog radnika. U nekim slučajevima, ovi simptomi mogu biti ozbiljni i zahtevaju medicinsku pažnju. Važno je da sledite uputstva svog zdravstvenog radnika o tome kako se brinuti o sebi nakon pregleda CT skenerom i da kontaktirate svog lekara ako primetite bilo kakve neobične simptome ili nuspojave.

 

Cene pregleda CT skenerom pogledajte u našem cenovniku.